Dziecko partnerem w komunikacji. Porozumienie bez przemocy

Podczas gdy w rozmowach z partnerem, przyjaciółmi, współpracownikami szukamy argumentów do prowadzenia dojrzałych dyskusji, w rozmowach z dziećmi nie zawsze starcza nam na to cierpliwości. Każdy z rodziców przyzna, że ma pokusę ucinać dyskusję, przyjmując założenie, że my, dorośli, wiemy lepiej, co dla naszych dzieci dobre. Tymczasem przyjęcie perspektywy, że warto usłyszeć co nasze dziecko do nas mówi i jakie stoją za tym POTRZEBY, może tylko pozytywnie zmienić nasze domowe relacje.

W myśl podejścia Marshall’a Rosenberga, twórcy koncepcji Porozumienia Bez Przemocy (NVC) my, ludzie (bez względu na wiek), nigdy nie działamy przeciwko innym, tylko w imię zaspokojenia swoich własnych potrzeb. Umiejętność “przetłumaczenia” zachowania danej osoby na język potrzeb to podstawa komunikacji bez przemocy i szansa na odkrycie zupełnie nowej płaszczyzny porozumienia, nie tylko z własnymi z dziećmi.

O co chodzi w praktyce?

Wyobraź sobie zimny wiosenny poranek, zbieracie się z dziećmi rano do wyjścia z domu. Dzieci do przedszkola, ty do pracy. Panuje pośpiech, jesteście spóźnieni, popędzacie się wzajemnie. Każda minuta jest cenna. Jest zimno, więc wiesz, że musisz dzieci ubrać cieplej. Wszystko się dzieje w pośpiechu, abyście zdążyli na czas. Wyciągasz więc z szafy pierwszą z brzegu czapkę i wkładasz na głowę swojemu dziecku. W tej samej sekundzie córka lub syn mówi, że nie chce, że nie pójdzie w tej czapce. Zdejmuje ją ze złością i rzuca na podłogę. Spiesząc się, z lekką irytacją mówisz: „Spieszymy się! Załóż czapkę i wychodzimy!”. W odpowiedzi widzisz naburmuszoną minę, słyszysz: „Nie!” i wywiązuje się poranna awantura, która najczęściej kończy się tak, że Ty czujesz, że jeszcze nie zaczął się dzień a już nie masz na nic siły, a dziecko w czapce, ale ze łzami w oczach, rusza do przedszkola.

Ktoś wygrał, ktoś przegrał? Nie, tak naprawdę każda strona przegrała.

Spróbujmy spojrzeć na powyższą sytuację z perspektywy porozumienia bez przemocy- czyli na potrzeby obu stron.

Jakie były potrzeby Rodzica w sytuacji “forsowania” czapki?

Zdrowie, opieka, zdążyć na czas, szybko wyjść z domu, być punktualnie w pracy. Zatem można powiedzieć w skrócie: odpowiedzialność, bezpieczeństwo, sumienność.

Jakie potrzeby miało Dziecko, gdy odmówiło założenia czapki?

Samostanowienie, decydowanie o sobie, niezależność i autonomia.

Porozumienie bez przemocy

Gdy nasze dziecko się buntuje, złości, jest “nieposłuszne”, mamy pokusę myślenia, że robi to celowo, chce nam zrobić na złość. Odbieramy to zachowanie osobiście i jako skierowane przeciwko nam. Tymczasem porozumienie bez przemocy uczy nas, że cokolwiek robi drugi człowiek, robi to po to, by zaspokoić swoje potrzeby. W takiej sytuacji warto więc uświadomić sobie, że bunt jest wyrazem braku zaspokojenia potrzeb, nie działaniem przeciwko nam – rodzicom.

W takiej sytuacji może w nas pojawić się pytanie – czy takie zaspokajanie potrzeb to nie wyraz egoizmu? NVC uczy nas, że nasze potrzeby są równie ważne co potrzeby innych ludzi. Zatem podejmując określone działania w celu zaspokojenia własnych potrzeb, należy szukać takich rozwiązań, które wezmą pod uwagę zaspokojenie potrzeb drugiej strony. Co oznacza to dla nas jako rodziców? Podejmując decyzje i dokonując wyborów, warto szukać takich płaszczyzn porozumienia, które pozwolą nam realizować nasze potrzeby z równoprawnym uwzględnieniem potrzeb dziecka, które te decyzje i wybory dotyczą. Pamiętajmy: dziecko ma swoje potrzeby i uczucia i podobnie jak my, chce by były one brane pod uwagę.

W końcu złość, frustracja, bunt dziecka może być dla nas ważnym sygnałem, w który warto się wsłuchać. Świadomość własnych potrzeb i wsłuchiwanie się w potrzeby drugiej strony sprawia, że dobieramy narzędzia komunikacji do aktualnej sytuacji. I odwrotnie długotrwałe niezaspakajanie potrzeb będzie skutkować tylko większą frustracją, gniewem, poczuciem niezrozumienia. To sygnał dla rodzica, że aktualny sposób komunikacji nie funkcjonuje poprawnie.

terapia skoncentrowana na rozwiązaniach

Punktem wyjścia jest zatem uznanie wolnej woli drugiego człowieka, także gdy jest nim dziecko. Gdy to zrobimy łatwiej jest mu przyznać prawo do decydowania, do posiadania własnej racji, do własnego punktu widzenia. Prawo do bycia autonomicznym. Od uświadomienia sobie tego faktu powinna zaczynać się każda relacja.

Warto pracować nad komunikacją

Marshall B. Rosenberg wyjaśnia, że stosując NVC  na co dzień, trzeba się więcej “napracować”, potrafić pomyśleć o potrzebach drugiej osoby, umieć także swoje własne zachowanie przetłumaczyć na język potrzeb. W swoich licznych publikacjach udowadnia, że warto.

 

Jak zatem ten sam poranek mógłby wyglądać, gdyby Rodzic “online” przetłumaczył potrzeby Dziecka na język jego potrzeb, tak jak zaleca porozumienie bez przemocy? Być może w chwili, gdy dziecko zdjęło czapkę, mówiąc, że jej nie chce, zareagowałby w taki sposób: „Kochanie, widzę że zdejmujesz czapkę, więc sądzę, że Ci się nie podoba i być może chciałbyś / chciałabyś wybrać sobie inną lub iść bez czapki. Z drugiej strony jest dziś zimno i chcę też zdążyć do pracy na czas. Czy będzie w porządku, żebyś dzisiaj poszedł /poszła w tej czapce, a wieczorem wybierzemy na jutro te czapki, które Ci się podobają?”

coaching osobisty

Być może Wasza domowa komunikacja będzie wymagała prób i powtórek. Warto jednak nad nią pracować. Dzieci, które traktujemy poważnie, które widzą, że rodzic dostrzega i szanuje ich uczucia, dużo chętniej współpracują. Pytane o to, czego chcą, chętnie udzielają odpowiedzi i wskazówek na temat własnych potrzeb. A jeśli systematycznie stosujemy te zasady w kontaktach rodzinnych, najmłodsi szybko je przyswajają i także stosują język potrzeb w komunikacji z rodzicami i rówieśnikami.

Podczas kolejnej domowej sprzeczki spróbuj zastosować się do zasad porozumienia bez przemocy: nazwij swoje potrzeby, nazwij potrzeby swojego dziecka. Sprawdź, co dobrze działa i stosuj najlepsze rozwiązania.

[av_heading heading=’NEWSLETTER’ tag=’h3′ style=” size=” subheading_active=” subheading_size=’15’ margin=” margin_sync=’true’ padding=’10’ color=’custom-color-heading’ custom_font=’#b02b2c’ av-medium-font-size-title=” av-small-font-size-title=” av-mini-font-size-title=” av-medium-font-size=” av-small-font-size=” av-mini-font-size=” av_uid=’av-30euqr’ admin_preview_bg=”][/av_heading]

BĄDŹ NA BIEŻĄCO I ZYSKAJ:

Najnowsze artykuły, hity cenowe, nadchodzące kursy!

[contact-form-7 id=”1132″ title=”Newsletter”]

Urszula Grabowska-Maleszko
Urszula Grabowska-Maleszko

PCC Coach (Erickson Certified Professional Coach) , trener szkoleń menedżerskich i rozwoju osobistego, konsultant biznesowy. Ponad 8 600 godzin coachingu, w tym ok. 80% z kadrą zarządzającą niższego i wyższego szczebla. 4 100 godzin przeprowadzonych szkoleń z kompetencji miękkich.