Asertywność w relacji z autorytetem

Definicji autorytetu jest wiele. Sprowadzają się one wszystkie do założenia, że osobie, którą postrzegamy jako autorytet, przypisujemy pewną przewagę nad nami, wynikającą z cech tej osoby, jej umiejętności, wiedzy lub posiadanej władzy.

To często ktoś, od kogo w jakiś sposób jesteśmy zależni, kto może mieć wpływ na nas i na nasze życie. Kimś takim może być lekarz, urzędnik, ksiądz, prawnik, nauczyciel. Kimś takim jest też niewątpliwie, w relacjach zawodowych, nasz przełożony.

🎥 Wolisz posłuchać? Czyta autorka, Urszula Grabowska – Maleszko.

Co ciekawe, eksperci zwracają uwagę, że uczucia, które nam towarzyszą w relacji z autorytetem są podobne do tych, które przeżywa dziecko w stosunku do rodziców. Autorytet to symboliczny rodzic, od którego, w pewien sposób, zależymy. Patrzymy na taką osobę przez pryzmat naszych dziecięcych doświadczeń, dlatego może on budzić w nas różne emocje i uczucia.

W kontekście asertywności warto zaobserwować siebie. Jak zachowujesz się w relacji z autorytetem, co Ci się uruchamia – jaki sposób myślenia, jakie uczucia, jakie zachowania. I dalej: czego ważnego możesz się dzięki temu nauczyć o sobie i swoich relacjach ze światem.

Jak wspomniałam wcześniej, przypisanie danej osobie atrybutu autorytetu uruchomić może w nas różne, automatyczne emocje, uczucia i zachowania. Ich spektrum waha się od onieśmielenia, poprzez zawstydzenie, na zbuntowaniu kończąc i łączy się z tematami uległości wobec innych, agresji i asertywności.

Przeczytaj poniższe opisy reakcji w kontakcie z autorytetem i pomyśl, które dotyczą Ciebie:

Onieśmielenie – w relacji z autorytetem czujesz się trochę jak małe dziecko, raczej słuchasz niż mówisz, odpowiadasz głównie na pytania, trudno Ci wyrażać własne zdanie. Czasem słyszę od swoich Klientów: „Pan prezes zaproponował mi przejście na „ty”, zgodziłem się, żeby zwracał się do mnie po imieniu, ja jednak i tak będę mówił do niego per „pan”- nie pozwoliłbym sobie na taką poufałość”

Potrzeba akceptacji – bardzo zależy Ci, by osoba, która jest dla Ciebie autorytetem, doceniła Cię. Zwracasz czujną uwagę w jakim jest humorze, poszukujesz od takiej osoby słów uznania i potwierdzenia, że Cię akceptuje. Często nieświadomie zachowujesz się przy niej w taki sposób (na przykład „przymilasz się” i jesteś szczególnie uprzejmy), aby otrzymać uznanie i potwierdzenie, że jesteś ok. Przejawia się to czasem w myśleniu w stylu: „Nic nie powiedział, ale widać było, że mu się spodobało, co ode mnie usłyszał”, lub: „Nie chciałem mu o tym wczoraj mówić, bo widziałem, że nie jest w humorze”.

Złość i bunt – osobom, które posiadają autorytet (szczególnie autorytet władzy, chociaż może to dotyczyć również autorytetu wiedzy) okazujesz bunt. Jesteś w opozycji do nich, podświadomie negujesz ich pozycję i automatycznie starasz się podważyć to, co sobą reprezentują. Można tak zachowywać się wobec swojego przełożonego, policjanta, lekarza czy nauczyciela. To zestaw zachowań jak u zbuntowanego dziecka, które podważa autorytet, okazuje ograniczone zaufanie wobec niego, czasem w zestawie także zazdrości posiadanej przez drugą stronę pozycji. To sposób myślenia, w którym przewijają się takie założenia, jak: „Co on może wiedzieć?”, „To niewłaściwa osoba na tym stanowisku”, „Zero profesjonalizmu, ja bym to zrobił lepiej”.

Strach – autorytet może budzić też w nas lęk i strach. W kontakcie z autorytetem doświadczamy wtedy swojego rodzaju paraliżu i odcięcia od swojej swobody i wiedzy. I znów: taka reakcja może uruchamiać się wobec szefa, znanego aktora, lekarza, którego postrzegamy, jako specjalistę, ale także wobec osoby starszej, gdyż, na przykład, zostaliśmy w dzieciństwie nauczeni, że starsi (od nas) zawsze mają rację i należy się im podporządkować. Mówimy wtedy często po czasie: „Miałem inne zdanie, ale bałem się odezwać”, „Wydawało mi się, że jest inaczej, ale skoro on tak mówił, uznałem, że ma rację”.

Życzliwość – w końcu, w obliczu osoby będącej dla nas autorytetem, możemy czuć życzliwość i widzieć w niej człowieka. Możemy rozumieć, że są obszary, w których jest ona ekspertem, specjalistą, wie i potrafi więcej od nas, jednak w całej rozciągłości swojego funkcjonowania jest także człowiekiem i pełni inne, „normalne” role społeczne (jest też na przykład rodzicem, przyjacielem, partnerem, klientem sieci komórkowej, pacjentem w szpitalu itd.).

Które z powyższych reakcji na autorytet dotyczą Ciebie?  

W relacjach z jakimi autorytetami uruchamia Ci się strach, złość lub onieśmielenie? Przełożony? Specjalista w danej dziedzinie? Lekarz? Prezes dużej firmy? Polityk? Policjant? Twój rodzic? Osoba dużo od Ciebie starsza? Naukowiec lub profesor?

Jeśli już wiesz, pojawia się pytanie: jak siebie wesprzeć, by w relacjach z autorytetem dbać o adekwatną, partnerską i ludzką równowagę? Aby wykorzystać tę wiedzę do osobistego rozwoju i zamiast uczuć zawstydzenia, onieśmielenia, bezwzględnego posłuszeństwa lub buntu, wzmocnić swoją pewność siebie, zwiększyć swoje poczucie wartości i czuć uznanie dla każdej ze stron?

W sytuacjach, gdy uruchamia Ci się zestaw reakcji i zachowań z serii dziecko – autorytet, dostrzeż to, a następnie utrzymaj kontakt ze swoim wewnętrznym, asertywnym DOROSŁYM.

Aby tak było, pamiętaj, że:

  • jesteś dorosłym, wolnym, wartościowym człowiekiem,
  • jesteś specjalistą i ekspertem w swojej dziedzinie zawodowej,
  • nie musisz się porównywać z innymi i ich specjalnościami,
  • ktoś, kto jest autorytetem w wybranej dziedzinie, jest też po prostu człowiekiem w innych swoich rolach,
  • jesteś dorosły i potrafisz zachowywać się asertywnie, dbając o szacunek wobec innych i wobec siebie,
  • podziw dla drugiej osoby nie wyklucza tego, że jesteś wartościowy i tego, w czym sam jesteś dobry

Warto w swoim życiu przyjrzeć się stosunkowi do autorytetów, by na tej podstawie nauczyć się budować partnerską komunikację, swój większy spokój oraz szacunek i równowagę we wszystkich swoich relacjach.

[av_heading heading=’NEWSLETTER’ tag=’h3′ style=” size=” subheading_active=” subheading_size=’15’ margin=” margin_sync=’true’ padding=’10’ color=’custom-color-heading’ custom_font=’#b02b2c’ av-medium-font-size-title=” av-small-font-size-title=” av-mini-font-size-title=” av-medium-font-size=” av-small-font-size=” av-mini-font-size=” av_uid=’av-30euqr’ admin_preview_bg=”][/av_heading]

Podobał Ci się artykuł? Zostaw swój e-mail, dostaniesz informacje o następnych. 🙂

[contact-form-7 id=”1132″ title=”Newsletter”]

Urszula Grabowska-Maleszko
Urszula Grabowska-Maleszko

PCC Coach (Erickson Certified Professional Coach) , trener szkoleń menedżerskich i rozwoju osobistego, konsultant biznesowy. Ponad 1100 godzin coachingu, w tym ok. 80% z kadrą zarządzającą niższego i wyższego szczebla. 1500 godzin przeprowadzonych szkoleń z kompetencji miękkich.